– A spróbuj ogóreczków, takich dobrych w sklepie w Charkowie nie kupisz – zachęca Nina, właścicielka niewielkiego gospodarstwa z Dergaczy, miasteczka przytulonego do charkowskiej metropolii. 75-latka uśmiechem kwituje słowa uznania i zaprasza do skosztowania pomidorów. Równie pysznych, co oznajmiam w towarzystwie dźwięków artyleryjskiej kanonady. – Dziś biją mocniej… – przyznaje staruszka, po czym wraca do warzywno-owocowego sedna. – Pięknie mi obrodziło w tym roku – mówi, znów uśmiechając się szeroko.
W tle po raz kolejny zaczyna wyć syrena alarmowa – w tonach, które sugerują zużycie aparatury nagłaśniającej – ale nikt nie zwraca już na nią uwagi. W Dergaczach przywykli do wojennego zagrożenia – rosjanie zajęli miejscowość w pierwszych godzinach inwazji, wiosną 2022 roku zostali z niej wyrzuceni. Mimo to pociski i bomby wciąż na miasto spadały – spośród tych drugich także półtoratonowe KAB-y. Trochę „za karę”, że tutejsi nie chcieli „ruskiego miru”, głównie zaś po to, by uzmysłowić mieszkańcom, że „za Ukrainy” spokoju nie zaznają.
Dziś o ten spokój jeszcze trudniej, bo w połowie maja rosjanie ponownie wkroczyli do północnej Charkowszczyzny. Do Dergaczy nie doszli, zatrzymano ich kilka kilometrów przed miastem, we wsi Lipce. Natarcie wytraciło impet, a cała ofensywa okazała się dla okupantów koszmarnie kosztownym przedsięwzięciem. Tym niemniej wgryźli się w ziemię i są nieopodal, co jakiś czas przypominając o swoim istnieniu mieszkańcom Dergaczy.
– Bombami nas stąd nie wykurzą – zapewnia Nina. – Zresztą, gdzie ja z tym pójdę – kobieta na moment odrywa od ziemi laskę. – Za stara i niesprawna jestem, żeby gdziekolwiek uciekać – w przytulnej, zielonej szklarni jej słowa brzmią wyjątkowo surrealistycznie.
No ale wciąż słychać te wystrzały, te wybuchy, tę nieszczęsną sfatygowaną syrenę…
—–
Odwiedziłem Ninę na początku minionego tygodnia, a pretekstem była właśnie wizyta w jej ogródku. Fundacja, z którą współpracuję – Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej – realizuje na Charkowszczyźnie kilka projektów, kobieta otrzymała wsparcie w ramach jednego z nich. W programie chodzi o zmniejszanie uzależnienia mieszkańców zagrożonych regionów Ukrainy od pomocy żywnościowej. W tym celu właściciele przydomowych ogródków z Dergaczy, Cyrkunów i Rohania otrzymali ponad dwa tysiące pakietów nasion popularnych warzyw i owoców. Banał? Być może, szczególnie że projekt nie wymaga wielkich nakładów finansowych. Ale generuje dużą wartość dodaną, bo zostawia sprawczość w rękach obdarowanych – ostatecznie to oni (i ich bliscy) pracują przy uprawie, i to oni decydują o tym, co zrobić z plonami, zwłaszcza z nadwyżkami, które można sprzedać w pobliskim Charkowie, ratując skromne budżety. Kto choć trochę orientuje się w realiach pomocy humanitarnej, ten wie, jak istotna jest duma (i konieczność jej poszanowania) obdarowywanych, ma też pewnie świadomość, jak łatwo doprowadzić ofiary kryzysów do sytuacji wyuczonej nieudolności.
Historię Niny (i nie tylko) wraz z szerokim kontekstem dotyczącym sytuacji w Charkowie i okolicy, opisałem w tekście, który został opublikowany na stronie PCPM. Oto link co całości materiału.
A tu chciałbym na coś jeszcze zwrócić Waszą uwagę. W tematach (około)wojennych „siedzę” od ponad dwóch dekad, od kilku lat skupiam się na poznawaniu i opisywaniu losów cywilów, którym przyszło mierzyć się z (po)wojennymi wyzwaniami. Większość spotkań łączy coś, co nieodmiennie wzrusza mnie i trzyma w pionie. Wojna i towarzysząca jej bieda nie zabijają serdeczności, potrzeby dzielenia się, gościnności. Te ogóreczki Niny to coś, z czym stykam się przy każdym takim wyjeździe. Choć z tyłu głowy zawsze jest świadomość, że „oni mają tak mało”, wiem, że nie wolno odmówić. Kropla urazy w morzu traumy mogłaby niczego nie zmienić, ale mogłaby też przelać czarę.
– No chłopcy, mam dziś 69. urodziny, musicie napić się ze mną szampana – rzecze starsza pani, mieszkanka Cyrkunów. Kilka tygodni temu wolontariusze, dzięki środkom PCPM, wyremontowali jej dach uszkodzony odłamkami Gradów. Przyjechaliśmy obejrzeć efekty prac, tak się złożyło, że w urodziny. Była więc odrobina musującego wina i były słodycze wyjęte z głębokiej skrytki. A z naszej strony naprędce zorganizowany podarunek i wyśpiewane życzenia.
I była też artyleria pogrzmiewająca w tle…
Dziękuję za lekturę! A gdybyście chcieli wesprzeć mnie w dalszym pisaniu, polecam się na dwa sposoby. Tych, którzy wybierają opcję „sporadycznie/jednorazowo”, zachęcam do wykorzystywania mechanizmu buycoffee.to.
Osoby, które chciałyby czynić to regularnie, zapraszam na moje konto na Patronite:
Szanowni, to dzięki Wam powstają moje materiały, także ostatnia książka.
A skoro o niej mowa – gdybyście chcieli nabyć „Zabić Ukrainę. Alfabet rosyjskiej agresji” z autografem, wystarczy kliknąć w ten link.
Nz. Nina i wspomniane urodzinowe wino/fot. własne
