Archiwa: Siergiej Szojgu - Bez Kamuflażu

(Samo)zaduszanie

Dobrze wchodzić w nowy tydzień z dobrymi wiadomościami. Część z nich spłynęła już w weekend, część nad ranem; wszystkie świadczą o kłopotach rosjan.

Zacznijmy od mostu krymskiego, zaatakowanego dziś o 3.00 w nocy przez Ukraińców. Co na ten temat wiemy? Znamy skutki uderzenia – w jego wyniku zarwała się jedna z nitek przeprawy drogowej. Sądząc po szczegółach uszkodzeń (widocznych na upublicznionych zdjęciach), do eksplozji doszło pod mostem, co uprawdopodabnia doniesienia, wedle których w operacji użyto nawodnych dronów. Wczoraj kilka takich jednostek – w towarzystwie maszyn latających – pojawiło się w pobliżu portu w Sewastopolu, będącego dużą bazą marynarki wojennej rosji. Nie wiemy, jakie miały cele, rosjanom bowiem udało się zniszczyć wszystkie drony. Niewykluczone jednak, że atak miał charakter pozorowany – był jedynie odwracającym uwagę moskali wstępem przed nocnymi działaniami w cieśninie kerczeńskiej. Jeśli tak to wyglądało, ukraińska „maskirówka” odniosła sukces.

Sukces – trzeba to podkreślić – o ograniczonej skali. Most krymski to wąskie gardło rosyjskiej logistyki, zaopatrującej oddziały walczące na Zaporożu. Teraz na jakiś czas stanie się jeszcze węższe. Konstrukcja przeprawy składa się z modułów – wymiana uszkodzonych nie powinna nastręczać gigantycznych problemów. Lecz i tak zajmie co najmniej kilkanaście dni, najpewniej kilka tygodni, i to akurat w trakcie nasilonych działań bojowych na południu Ukrainy. Kłopoty rosjan z zaopatrzeniem tylko się zaostrzą, ale nie oczekujmy cudów – raczej nie na tyle, by doszło do „zaduszenia”. Sprawna pozostaje druga nitka przeprawy drogowej, no i przede wszystkim kolejowa część mostu. A rosyjska logistyka bazuje głównie na transporcie kolejowym.

Gwoli uczciwości warto jednak zadać pytanie: w jakim stanie są zapasy rosyjskich oddziałów na Zaporożu? Jeśli w fatalnym – za czym przemawia wiele relacji jeńców – nawet nieznaczne obniżenie dostaw może mieć kluczowe znacznie. Zwłaszcza gdyby Ukraińcy wzmogli presję, zmuszając moskali do większego zużycia amunicji i paliw. Ale to wariant bardzo optymistyczny.

Na pewno częściowe wyłącznie z ruchu mostu krymskiego utrudni życie cywilnym rosjanom. Wiem, że niektórym wydaje się to nieprawdopodobne, ale mieszkańcy moskowii dalej wyjeżdżają na Krym na wakacje. A sezon w pełni. Ruch turystyczny nie jest tak duży jak w minionych latach, więc przedsiębiorcy z branży mamią ludzi 40-procentowymi obniżkami. Mimo znamion (para)wojennej turystyki, każdego dnia tysiące chętnych przybywa na półwysep. Teraz mają problem, by się zeń wydostać – a inni zainteresowani, by nań wjechać – władza tymczasem zachęca poddanych do skorzystania z „mostu lądowego”, czyli przejazdu przez terytoria zajęte po 24 lutego 2022 roku. Generałom włosy jeżą się na głowach, bo cywilny ruch to dodatkowe przytkanie wojskowej komunikacji. Na ich szczęście cywilni moskale niespecjalnie garną się do podróży przez teren będący w zasięgu ukraińskiej artylerii.

Warto odnotować, że atak na most zaktywizował lotnictwo rozpoznawcze NATO. Dziś nad ranem w rejonie Krymu operowały aż trzy samoloty – jeden załogowy i dwa drony. Biorąc pod uwagę, jak blisko brzegu (de facto granicy wód międzynarodowych) latały, możemy mówić o prztyczku w nos rosjanom. Kolega lepiej niż ja obeznany w tematyce lotniczej stwierdził, że jego zdaniem – właśnie z uwagi na tę bliskość – maszynom rozpoznawczym musiały towarzyszyć samoloty obstawy (których na cywilnym rejestratorze lotu nie zobaczymy). Jeśli tak, w tle akcji z mostem mielibyśmy całkiem niezgorszy natowski show of force. Jak zły musiał być poranek „ćmy bunkrowej” putina, możemy się tylko domyśleć.

Smutny poranek mają również rosyjscy mil-blogerzy i wszelkiej maści skarpetkosceptycy, z podziwem spoglądający na rosyjską armię. Oto bowiem – można to już napisać bez cienia wątpliwości – trwa w niej festiwal niesubordynacji i kadrowa czystka. Buntują się uznani w wojsku generałowie, czyści ich kierownictwo sił zbrojnych i resortu obrony. Dziś nad ranem rosyjskie źródła doniosły, że dowódca 7. Dywizji Desantowo-Szturmowej gen. aleksandar kornew oraz generał pułkownik michaił tepliński, który od czerwca 2022 roku pełni funkcję dowódcy sił powietrznych federacji, zostali odwołani ze swoich stanowisk. Panowie dołączyli do grona innych wysokich rangą oficerów: dowódcy 58. Armii gen. iwana popowa (odwołanego w zeszłym tygodniu) oraz dowódcy 106. Dywizji Powietrznodesantowej gen. władimira seliwerstowa (poleciał w weekend). W rosyjskich mediach pojawiły się też informacja o aresztowaniu dowódcy 90. Dywizji Pancernej gen. ramila ibatullina.

Jak wylicza „The Moscow Times”, od końca czerwca br. zawieszonych zostało 15 najwyższych rangą rosyjskich oficerów, a kolejne 13 osób zatrzymano w celu przesłuchania. Wśród nich znalazł się m.in. gen siergiej surowikin i jego zastępca andriej judin. Przydybano także gen. władimira aleksiejewa, pierwszego zastępcę szefa Głównego Zarządu Wywiadowczego (dawnego GRU). O ile judin i aleksiejew zostali później zwolnieni, o tyle los surowikina oraz wiceministra obrony narodowej generała pułkownika michaiła mizincewa pozostaje nieznany.

Dymisje i zatrzymania są wprost związane z puczem prigożyna oraz ze skutkami, jakie wywołał. Poddanie w wątpliwości kompetencji ministra obrony szojgu oraz szefa sztabu generalnego gierasimowa – co uczynił boss grupy Wagnera – jakkolwiek dla progożyna skończyło się wysyłką w niebyt, zachęciło jednocześnie rosyjskich generałów do otwartej krytyki. Duet szojgu-gierasimow sygnalizuje, że nie zamierza odpuszczać buntownikom – stąd takie a nie inne decyzje kadrowe. Nie wiem, jaka jest w tym rola putina, formalnie w każdym razie kierownictwo resortu i armii musi działać z jego upoważnienia. Jeśli putin rzeczywiście jeszcze rządzi, decyduje się na czystki w armii dla ochrony „swoich” – szojgu i gierasimowa. Ale możliwe, że karty rozdaje ta dwójka, a putin de facto stał się figurantem. Tak czy inaczej, cierpi na tym kwiat rosyjskiej armii, bo większość „posadzonych na dupie” to kompetentni oficerowie. Cenieni przez podwładnych, co jest o tyle istotne, że może oznaczać niesubordynacyjną reakcję łańcuchową.

Powtórka z 1917 roku jawi się gdzieś na horyzoncie…

—–

Dziękuję za lekturę i przypominam o możliwości wsparcia mojej pisarsko-publicystycznej aktywności – bez Was wszak by jej nie było. Tych, którzy wybierają opcję „sporadycznie/jednorazowo”, zachęcam do wykorzystywania mechanizmu buycoffee.to.

Osoby, które chciałyby czynić to regularnie, zapraszam na moje konto na Patronite:

- wystarczy kliknąć TUTAJ -

Korzystając z okazji chciałbym podziękować swoim najszczodrzejszym Patronom: Magdalenie Kaczmarek, Arkadiuszowi Halickiemu, Piotrowi Maćkowiakowi, Bartoszowi Wojciechowskiemu, Maciejowi Szulcowi, Przemkowi Piotrowskiemu, Michałowi Strzelcowi, Andrzejowi Kardasiowi i Jakubowi Wojtakajtisowi. A także: Jarosławowi Grabowskiemu, Bożenie Bolechale, Piotrowi Pszczółkowskiemu, Jakubowi Dziegińskiemu, Radosławowi Dębcowi, Dorocie Barzan, Aleksandrowi Stępieniowi, Joannie Siarze, Szymonowi Jończykowi, Annie Sierańskiej, Tomaszowi Sosnowskiemu, Mateuszowi Jasinie, Remiemu Schleicherowi, Grzegorzowi Dąbrowskiemu, Arturowi Żakowi, Bernardowi Afeltowiczowi, Justynie Miodowskiej, Mateuszowi Borysewiczowi, Marcinowi Pędziorowi, Sławkowi Polakowi, Patrycji Złotockiej, Michałowi Wielickiemu i Monice Rani.

Podziękowania należą się również najhojniejszym „Kawoszom” z ostatniego tygodnia: Radosławowi Gajdzie, Michałowi Wacławowi i Jarkowi Hryszko.

Szanowni, to dzięki Wam – i licznemu gronu innych Donatorów – powstają moje materiały!

Nz. Zniszczenia mostu krymskiego/fot. rosyjski Telegram

Nóż

W rosyjskim Rostowie nad Donem, oddalonym od najbardziej wysuniętych miejsc frontu o niemal 150 km, pojawiły się ślady paniki. Oto bowiem kwaterę główną Południowego Okręgu Wojskowego – skąd dowodzi się „spec-operacją w Ukrainie” – wzbogacono o polowe umocnienia. Teoretycznie gmach znajduje się w zasięgu rakiet Storm Shadow, ale ziemne obwałowania na niewiele w przypadku takiego ataku by się zdały. Fortyfikacje służą ochronie na wypadek uderzenia z lądu. Takiego, jak przed trzema tygodniami przeprowadzili najemnicy z Grupy Wagnera. Podwładni prigożyna zajęli wówczas budynek dowództwa okręgu bez większych problemów; brakuje doniesień, by ktokolwiek stawiał im opór. Dziś w sąsiedztwie gmaszyska roi się od patroli, a wokół niego rozciąga się zaimprowizowany mur.

Czego, będąc przecież u siebie, boją się rosjanie? Kolejnej rebelii?

Bunt prigożyna ujawnił poważne wewnętrzne napięcia w rosyjskim systemie władzy, obejmującym także dowództwo wojskowe. Pisząc na ten temat, przewidywałem, że ciąg dalszy nastąpi, że objawią się kolejni buntownicy. To, co dzieje się wokół dowództwa najlepszej rosyjskiej armii, 58. Ogólnowojskowej, niesie obietnice kolejnych poważnych ruchawek. Walcząca na Zaporożu armia właśnie straciła dowódcę. Dwa dni temu pojawiły się na ten temat pierwsze informacje (podawane przez rosyjskie źródła – tzw.: wojennych blogerów), z których wynikało, że gen. iwan popow został pozbawiony dowództwa i „wysłany na pierwszą linię” przez szefa sztabu generalnego walerija gierasimowa. Miała to być kara za zwrócenie przełożonym uwagi na pilną konieczność zluzowania walczących od początku czerwca, i już wcześniej przez wiele miesięcy nierotowanych, żołnierzy 58. Armii.

W tym samym czasie doszło do innego ciekawego wydarzenia. Nie wiemy, kto przejął obowiązki zdymisjonowanego 11 lipca popowa – i czy w ogóle ktokolwiek został w to miejsce wyznaczony. Ale tego samego dnia na zapasowym stanowisku dowodzenia (ZSD) 58. Armii – zlokalizowanym w hotelu Diuna pod Berdiańskiem – pojawił się oleg cokow, zastępca dowódcy Południowego Okręgu Wojskowego, w skład którego wchodzi 58. Armia. Gen. cokow przybył do ZSD w towarzystwie co najmniej kilkunastu wyższych rangą oficerów. Po co? ZSD organizowane jest dla zapewnienia ciągłości dowodzenia wojskiem, by w razie obezwładnienia głównego stanowiska przejąć jego zadania. Funkcjonuje „w tle”, zajmując się monitorowaniem sytuacji, może również wyręczać zasadnicze dowództwo w sprawach związanych z zabezpieczeniem logistycznym. ZSD nie ujawnia swojej działalności, gdy dowodzenie odbywa się z głównego SD.

Czy cokow, albo któryś z towarzyszących mu oficerów, miał przejąć stery po popowie – i zaktywizować zapasowe stanowisko dowodzenia? Tego już się nie dowiemy, bo co najmniej trzy rakiety Storm Shadow obróciły zmieniony w kwaterę hotel w gruzy. Zginął cokow – do czego rosjanie już się przyznali – poległo też wielu innych oficerów, ale nie wiadomo, ilu dokładnie i jakie były ich rangi. Tak czy inaczej, na jakiś czas 58. Armia została bez dowódcy (którego dymisja oznacza zwykle odejście najbliższych współpracowników), oraz bez zapasowego stanowiska dowodzenia.

Nie podejmuję się oceny, jaka świadomość sytuacyjna towarzyszyła Ukraińcom, gdy posyłali storm shadowy na Berdiańsk, ile i czy w ogóle wiedzieli o zamieszaniu w rosyjskim dowództwie.

Jeszcze wczoraj informacja o wyrzuceniu popowa uchodziła za plotkę, ale w środę wieczorem potwierdził ją sam zainteresowany. W oświadczeniu udostępnionym na Telegramie przez jednego z rosyjskich parlamentarzystów, generał opowiada o okolicznościach dymisji. Mój boziu, czego tam nie ma.

– Nie miałem prawa kłamać – mówi popow i oskarża o zdradę państwa – a jakże – ministra obrony siergieja szojgu. Odwołany generał zapewnia, że nakreślił najwyższemu dowództwu wszystkie problematyczne kwestie w rosyjskiej armii „dotyczące pracy bojowej i zaopatrzenia” podczas inwazji na Ukrainę i walk w obwodzie zaporoskim. Twierdzi, że zwracał uwagę sztabowi generalnemu na brak zdolności przeciwpancernych, brak stanowisk rozpoznania artyleryjskiego oraz na masowe zgony i obrażenia „naszych braci od artylerii wroga”. – W związku z tym co przekazałem, wyżsi dowódcy najwyraźniej wyczuli we mnie jakieś niebezpieczeństwo i szybko, w ciągu jednego dnia, wymyślili rozkaz; minister obrony go podpisał i się mnie pozbył – żali się popow.

Lecz najlepszy jest fragment jak żywo przypominający narrację o „nożu wbitym w plecy” – utyskiwania niemieckich oficerów z końca I wojny światowej (podchwycone później przez nazistowską propagandę).

– Nasza armia powstrzymała frontalne ataki Sił Zbrojnych Ukrainy, ale zostaliśmy uderzeni od tyłu przez wyższe kierownictwo. Zdradziecko i podstępnie dekapitujące armię w najtrudniejszym i najbardziej napiętym momencie – mówi popow, sugerując, że taką ocenę sytuacji podziela „wielu dowódców pułków i dywizji”.

Nie wiem, jaki stosunek do popowa ma dowództwo Południowego Okręgu Wojskowego, ale raduje mnie ów zbieg okoliczności: odwołanie niepokornego dowódcy, który zapewne nie jest sam w swej buntowniczej postawie, oraz fortyfikowanie kwatery głównej okręgu. Fortyfikujcie towarzysze, fortyfikujcie. Ale nie zapominajcie, że wróg może się ujawnić od środka. Ja byłbym czujny jak śledczy z NKWD…

—–

Osoby, które chciałyby czynić to regularnie, zapraszam na moje konto na Patronite:

- wystarczy kliknąć TUTAJ -

Ps. Wydawca moich powieści i reportaży, Warbook, uruchomił nową stronę WWW. Jest tam i sklep, gdzie można kupić także moje książki – zapraszam do odwiedzin.

Nz. Siedziba dowództwa Południowego Okręgu Wojskowego/fot. Gawarit Niemoskwa

Skała

Czytelnicy pytają mnie, czy pucz prigożyna przełoży się na sytuację w Ukrainie. Zwykle w domyśle, ale czasem wprost wyrażając nadzieję, że docelowo przyniesie koniec wojny. Są pośród pytających i pesymiści, wieszczący eskalację (włącznie z opcją atomową). Wszystkim Wam odpowiadam uczciwie – nie wiem, naprawdę; pisanie jakichś scenariuszy byłoby dziś jak wróżenie z fusów, a tego wolałbym unikać. Zapewne w ciągu najbliższych dni lub tygodni zobaczymy, czy dojdzie do przetasowań w strukturach rosyjskiej władzy i armii. Przekonamy się, w jakim pójdą kierunku.

Rebelia wpisuje się w szerszy kontekst, jakim jest niemający związku z Ukrainą konflikt ośrodków władzy w rosji. Wywodzących się z FSB „bezpieczniaków”, z wojskowymi. Od ponad dwóch dekad rosją rządzą ci pierwsi – putin, sam niegdyś kagiebista i efesbek, jest ich patronem, choć jego status najprawdopodobniej uległ już poważnej erozji. W obozie „bezpieczniaków” są też ludzie z innych środowisk – szojgu, który nie miał związków z KGB/FSB, czy gen. gierasimow, zawodowy wojskowy, który raczej winien być po drugiej stronie sporu. No ale nie jest; od lat trzyma z frakcją „bezpieczniaków”, czemu zresztą zawdzięcza stołek szefa sztabu generalnego. Konflikt między oboma ośrodkami tlił się latami, a zaostrzył po inwazji na Ukrainę. Tę wojnę przygotowali ludzie FSB i to oni nią zarządzają, czyniąc to fatalnie, źle wykorzystując potencjał armii – tak widzą sprawy wojskowi. Niezależnie od ujawnionych w trakcie zmagań niekompetencji rosyjskiej kadry oficerskiej, coś na rzeczy jest. Dość wspomnieć, jak relatywnie nieduże siły rzucili rosjanie do walki 24 lutego ub.r. – żaden szanujący się wojskowy strateg tak by tego nie zaplanował.

No więc jedni wpakowali w wojnę drugich, jest między frakcjami kosa, a prigożyn – niczym użyteczny idiota – miał zamieszać w kotle. Przysłużyć się generałom i osłabić „bezpieczniacki” układ poprzez uwalenie szojgu i gierasimowa. Spektakularność puczu wywindowała bezpieczniacko-wojskowy konflikt na wyższy poziom. Po czymś takim nie ma powrotu do „normalnego” podgryzania, teraz czas na noże. „Bezpieczniacy” chcą czystek, ale czy armia da się zarzynać jak bezbronne zwierzę? W mojej ocenie, rosję czekają kolejne konwulsje, ale zwycięstwo żadnej ze stron nie gwarantuje zakończenia wojny. Wojskowi mogą w ramach racjonalnej kalkulacji zawiesić działania zbrojne – wycofać się, dać sobie czas na odbudowę armii i jej zdolności. Mogą też pójść w opcję eskalacji, brutalizując konflikt i angażując weń wszystkie dostępne zasoby (na przykład kosztem ochrony granic, ściągnąć do Ukrainy więcej żołnierzy). Dla „bezpieczniaków”, zwłaszcza zaś dla putina, ta wojna nie może się skończyć wynikiem, który rosjanie odebraliby jako upokorzenie. Co oznacza jej trwanie, z nadzieją, że Ukraina (i Zachód!) wreszcie pękną.

Na taki poziom ogólności mogę sobie pozwolić. Ale jednego już dziś jestem pewien – frakcyjne walki, zwłaszcza tak widowiskowe jak pucz (a niewykluczone, że dojdzie do kolejnych tego typu odsłon), rozsiewają wirus demoralizacji.

Pozwólcie, że dla lepszej ilustracji zjawiska zabiorę Was do Iraku, gdzie byłem późnym latem 2005 roku. Przez kilka wieczorów miałem okazję przyglądać się amerykańskim żołnierzom, gromadzącym się na posiłek w ogromnej stołówce bazy Echo w Diwaniji. W sali było kilka wielkoekranowych telewizorów, non-stop włączonych. W tamtym czasie południe Stanów pustoszył huragan Katrina, który najmocniej uderzył w Nowy Orlean. Dramat miasta był przedmiotem telewizyjnych relacji, młodzi jankescy żołnierze – zwykle obojętni na ruchome obrazki – oglądali je z ogromnym przejęciem. Zwłaszcza ciemnoskórzy i Latynosi, w czym nie było nic zaskakującego, wszak Orlean to jedno z „najczarniejszych” miast Ameryki. No więc przyglądałem się tym chłopakom i było mi ich żal, bo mierzyli się z dowodami totalnej nieporadności służb ratunkowych. Miasto umierało nie tylko z powodu niepohamowanej siły żywiołu, ale też na skutek zaniedbań władzy. Zainteresowanych odsyłam do tekstów poświęconych Katrinie, na użytek tego materiału wystarczy stwierdzenie, że byłem świadkiem sytuacji, w której żołnierze najpotężniejszego imperium w historii świata przecierali oczy ze zdumienia. Tak bardzo zaskoczył ich i rozczarował własny kraj.

– Co my tu, kurwa, robimy!? – usłyszałem w pewnym momencie. – Powinniśmy być tam, nie w tym jebanym Iraku…

Któregoś wieczoru nie było już komercyjnych stacji – wszystkie telewizory nadawały program wojskowy, w którym o Nowym Orleanie owszem, mówiło się, ale opowiadano tę historię poprzez budujące przykłady bohaterstwa ratowników czy samych mieszkańców.

– Cenzura – wyjaśnił mi menadżer stołówki. – Chłopcy mają dość zmartwień, by jeszcze przejmować się tym, co w Stanach.

Mówimy o armii, której logistykę oraz zabezpieczenie medyczne żołnierzy wywindowano na nieosiągalny przez żaden kraj poziom. Której oficerów od pierwszych godzin pobytu w szkołach uczono, że cele militarne należy osiągać w taki sposób, by maksymalnie redukować straty własne. Słowem, o armii, w której żołnierski dobrostan to absolutny priorytet.

A teraz przenieśmy się na front w Ukrainie. Do okopu, w którym siedzi Iwan, świadomy, że jest armatnim mięsem. Głodny, spragniony, czasem schorowany (Ukraińcy raportują, że w ostatnich dniach na południu biorą do niewoli jeńców z cholerą i czerwonką). Wojna i wojsko obnażyły mu ułudę mocarstwowości rosji, ale lata propagandowej obróbki potrafią zakłamać niejedno rozczarowanie. A tu kap! Przebitki z ojczyzny, po której hulają sobie znienawidzeni przez zwykłe wojsko najemnicy. Kap! „Twarz przewrotu” – łysy gangster, co to ledwo się wysławia – grozi zajęciem stolicy. Kap! Po wszystkim jak gdyby nic wyjeżdża z kraju. Kap, kap, kap – jeszcze wiele będzie tych kropel, a każda z nich drąży skałę. Skałę, która wbrew potocznej wiedzy, wcale nie jest twardym sowieckim minerałem.

– Suka blać, co my tu robimy!? – prędzej czy później zacznie pytać jeden z drugim. A dziś trudniej niż przed dwoma dekadami odciąć ludzi od informacji.

—–

Osoby, które chciałyby czynić to regularnie, zapraszam na moje konto na Patronite:

- wystarczy kliknąć TUTAJ -

Nz. prigożyn w Ukrainie/fot. grupa Wagnera

„Puczystan”

Wojna rosyjsko-ukraińska stworzyła ciekawą perspektywę poznawczą, dając niczym lustro możliwość przyjrzenia się samym sobie. Dzięki niej wiemy na przykład, że jako społeczeństwo potrafimy świetnie się zorganizować i nieść pomoc uchodźcom. Wiemy też, że niezależnie od ostrego sporu politycznego, możliwy jest w Polsce konsensu wokół spraw związanych z bezpieczeństwem narodowym – w tym przypadku dotyczy on wsparcia wojskowego dla Ukrainy. Poznaliśmy siłę naszej gospodarki, która bez problemu zaabsorbowała kilkaset tysięcy dodatkowych osób. To twarde fakty, już zaistniałe, ale część wniosków wynikłych z tej samoobserwacji wciąż podlega procesom falsyfikacji. Wojna ujawniła istnienie kolaborantów i prorosyjskich aktywistów, usiłujących przekonać nas – rzekomo racjonalną perswazją bądź ordynarnym szantażem – do racji Kremla. Prorosyjska aktywność (medialna i polityczna) oraz odzew na nią, zdawały się potwierdzać niepokojącą skalę zjawiska. Miniony weekend pokazał, że były to nieuzasadnione obawy. Jak Polska długa i szeroka, zewsząd dochodziły sygnały świadczące o tym, że życzymy rosji źle. Że cieszy nas zamieszanie w „puczystanie”, które – mieliśmy nadzieję – zmieni się w krwawą wojnę domową. Może to i nieetyczne, ale cóż, rosja zrobiła niemal wszystko, byśmy tak właśnie ją postrzegali. I oczywiście, radosny, masowy zryw w reakcji na rebelię prigożyna nie oznacza, że wspomnianych łajdaków i podążających za nimi użytecznych idiotów w Polsce nie ma. Są, tyle że naszych, normalnych, jest dużo-dużo więcej.

Jeśli szczury wieją z tonącego okrętu, to w podobnej sytuacji prorosyjscy politycy i pseudodziennikarze zaszywają się w swoich norach. W sobotę jakby ich wymiotło. Uaktywnili się dopiero późnym wieczorem, gdy prigożyn dał znać, że kończy rajd na Moskwę. Od tej pory – idąc śladem wyznaczonym przez kremlowską propagandę – usiłują przekonać swoich odbiorców, że nic złego się nie stało. Bunt prigożyna jest w tej percepcji teatrem, wielką zakulisową rozgrywką, której maluczcy nie są w stanie pojąć – i lepiej niech nie próbują pojmować, tylko przyjmą za „fakt autentyczny”, że putin cały czas kontrolował sytuację, i że z tej „maskirówki” za chwilę wyłoni się nowa jakość. Na przykład takie ułożenie pionków na wojennej szachownicy, że los Ukrainy jest już w zasadzie przypieczętowany. Dawno nie czytałem równie durnych kocopołów, ale przyjrzyjmy się im bliżej. Po pierwsze, bo infekują także normalną część info-sfery, rodząc niepotrzebne spekulacje czy wręcz panikę. Po drugie, skarpetkosceptyczne racjonalizacje wydarzeń z minionego weekendu stwarzają dobry pretekst, by spróbować wyjaśnić, co w istocie się wydarzyło.

„Nic”, twierdzi część (pro)kremlowskich aktywistów. Unieważnia to argument o „wielkiej rozgrywce”, ale nie oczekujmy od rosyjskiej propagandy jednorodnych i logicznie spójnych sygnałów. Raz, że się miota (wypracowując coraz to nowe wyjaśnienia), dwa, zagospodarowuje różne grupy odbiorców. Jednych bardziej uspokoi, że „putin czuwał”, innych, że przecież „nie ma o czym mówić”. Tyle że jest. W trakcie marszu na Moskwę wagnerowcy zdjęli z nieba sześć do ośmiu maszyn rosyjskich sił powietrznych, zabijając co najmniej 13 lotników (a wedle niektórych źródeł – 20). Po 16 miesiącach pełnoskalowej wojny wiemy, że rosji nie zbywa personelu lotniczego, zwłaszcza wysokiej klasy specjalistów. Tymczasem zestrzelony Ił-22 to powietrzny punkt dowodzenia; rosja ma obecnie kilka takich maszyn. Spośród śmigłowców aż trzy to maszyny specjalistyczne, służące do walki radioelektronicznej – i w tym przypadku rosyjski stan posiadania jest skromy, cała flotylla takich Mi-8 liczy zaledwie kilkanaście sztuk. Dodajmy do tego konia roboczego rosyjskiej armii – helikopter szturmowy Ka-52. Jest ich jeszcze całkiem sporo, około 90 sztuk, lecz tylko część w stanie lotnym. Realnych widoków na nowe maszyny nie ma, a i Ukraińcy chyba znaleźli bardzo skuteczny patent na „Kamowy”, tylko w czerwcu zestrzeliwując ich osiem (łącznie po 24 lutego ub.r. mniej więcej 40). Zatem owo „nic” to raczej kosztowne „coś”.

Kosztowne wizerunkowo, o czym pisałem w sobotę, wspomnę więc tylko o blamażu rosji i samego putina. Mocarstwo zmieniło się w bananową republikę, przede wszystkim zaś twardy władca w przerażonego staruszka. W urządzonej na modłę mafijną federacji nie ma takiej wartości i takiego celu, które uzasadniałyby tak wielką zniewagę. Między bajki można zatem włożyć zapewnienia, że „Kreml wszystko zaplanował”.

Idźmy przez moment tym tropem i zobaczmy, co miałby zaplanować. Na przykład skrytą pod pozorem rebelii i reakcji na nią relokację wojsk na bardziej obiecujące pozycje. Jakie? Pierwsza odpowiedź wymaga wprowadzenia. Co jakiś czas rosjanie wrzucają informacje o swojej 1. Gwardyjskiej Armii Pancernej. Po zeszłorocznym podwójnym laniu została ona wycofana z frontu, a jej zdolności bojowe miały zostać odbudowane. Po 9 miesiącach szkolenia i zgrywania oddziałów, wyposażona we wszystko co najlepsze, 1. Armia czeka teraz na sygnał do ataku. Ma on nastąpić na północnym odcinku frontu i pozwolić odzyskać rosji utracone we wrześniu ub.r. tereny charkowszczyzny. W razie powodzenia natarcie będzie kontynuowane dalej na południe i wschód, celem zniszczenia donbaskiego zgrupowania ZSU. Tyle „fachowe” wrzutki, które pojawiają się w informacyjnym obiegu. Część jednostek 1. Armii znajduje się obecnie na ługańszczyźnie i doniecczyźnie, ale większość w rosji, w znaczącym oddaleniu od Ukrainy. I ani w weekend, ani dziś nie zaobserwowano żadnych ruchów o cechach masowego przerzutu, zarówno przy granicy z Ukrainą, jak i na okupowanych obszarach. Innymi słowy, rebelia jako przykrywka dla przerzutu to bzdura.

Równie bzdurny wydaje się scenariusz nieco rozłożony w czasie. Zgodnie z nim, ową dogodniejszą pozycją byłaby Białoruś, gdzie do wygnanego prigożyna dołączyliby jego najemnicy. „Wagner to mała armia, wyposażona w czołgi, artylerię i lotnictwo”, zauważają propagatorzy tej teorii. A 20-30 tys. uzbrojonych po zęby bojowników mogłoby otworzyć kolejny front, stawiając Ukraińców w niekorzystnej sytuacji (zmuszając ich do skoncentrowania wysiłków na obronie stolicy). Pozornie logiczne, tylko u licha, po co rosjanom pretekst w postaci puczu? W dobie zwiadu satelitarnego moskale i tak nie są w stanie przeprowadzić skrytej koncentracji, mogą więc grać w „otwarte karty”, a przynajmniej bez konieczności ośmieszania własnego kraju i głowy państwa. No i na boga, dajcie spokój z tym drugim frontem – wagnerowcy w Ukrainie nie stanowiliby wartości dodanej. Nie wzięliby się „skądś”, a z obszaru dotychczasowych walk lub jego zaplecza. Tymczasem armia rosyjska z trudem obsadza to, co w tej chwili stanowi aktywną linię frontu. Na priorytetowym Zaporożu brakuje jej 20-30 tys. żołnierzy, w Donbasie są jednostki nierotowane od stycznia br. Konieczność zastąpienia wagnerowców, którzy opuścili Bachmut, oddziałami regularnej armii, postawiła rosyjskie dowództwo przed perspektywą utraty zdobytego z tak wielkim trudem miasta. Mówiąc wprost, ruskim brakuje rezerw, by wzorem Ukraińców prowadzić tam uporczywą obronę. Zaś wspomniana 1. Armia to strategiczny odwód rosyjskiego sztabu generalnego. Ma więc rosja za krótką kołderkę, by „bawić się” w kolejny front. Wagner w swej dotychczasowej postaci rzeczywiście był małą armią, logistycznie jednak całkowicie zależną od wojska. 20-tysięczny kontyngent nie wskórałby za wiele, jeśliby nie stała za nim dużo liczniejsza logistyka.

Jest jeszcze opcja „drugiego frontu”, ale w wersji hybrydowej. Wedle niej, cały pucz był po to, by oddać Białoruś w ręce grupy Wagnera i tym sposobem zyskać dostęp do polsko-białoruskiej granicy. Wówczas oprychy od prigożyna rozpoczęłyby działania prowokacyjne, na dłuższą metę na tyle dokuczliwe dla Polski, że Warszawa zrezygnowałby z aktywnego wsparcia dla Ukrainy. W wersji hard wagnerowcy mieliby ruszyć na przesmyk suwalski. To już srogie fiction, ale uprawdopodobniane analogią z naszej, polskiej historii. Wagnerowcy byliby tu niczym żołnierze gen. Lucjana Żeligowskiego, którzy jesienią 1920 roku, pod pozorem niesubordynacji wobec Józefa Piłsudskiego, a de facto za jego zgodą, zajęli Wilno. Zabawne, że po 16 miesiącach wojny, która pokazała koszmarną niekompetencję rosyjskich sił zbrojnych, ktoś jeszcze snuje scenariusze konfrontacji z NATO. No ale Kreml miałby się od wszystkiego odcinać – oto sedno intrygi. Zostawmy te rojenia o przesmyku i skupmy się na granicy. Czysto teoretycznie wagnerowcy mogliby ją „podpalić” – skuteczniej niż przed dwoma laty białoruskie KGB. Pytanie, jak długo pozostawaliby bezkarni – moim zdaniem, krótko. Atak rakietowy NATO na obóz/obozy szkoleniowe Wagnera na Białorusi załatwiłby sprawę. Otwarta wojna z rosją? Ależ skąd! Wystarczyłby komunikat: „Nie atakujemy was, nawet nie atakujemy Białorusi, po prostu, zabijamy bandytów, z którymi federacja nie ma nic wspólnego, a którzy nam szkodzą”. Snuję wizję eskalacji, by doprowadzić ów scenariusz do logicznego końca. Tak naprawdę nie sądzę, by Kreml zgodził się na serię wizerunkowych policzków po to tylko, by „prawilnie” dobrać się do naszej granicy.

Po co więc to wszystko było? Moim zdaniem w rosji mieliśmy do czynienia z wojskowym zamachem stanu. Przewrót, wiele na to wskazuje, nie miał być pełen – nie chodziło w nim o odebranie władzy putinowi, ale o wymuszenie na nim zmian w kierownictwie sił zbrojnych. Ambicje prigożyna pokryły się z oczekiwaniami generalicji, niechętnej ministrowi obrony i szefowi sztabu generalnego. Nie wiem, kto tu był „samcem alfa”, sądzę, że to wojskowi „zagospodarowali” prigożyna. Mam świadomość organizacyjnej niewydolności armii rosyjskiej, inercji jej kadr i generalnie niskiego etosu służby państwowej, ale to nie tłumaczy bezkarności, z jaką wagnerowcy szwendali się po rosji. W zasadzie nikt ich nie atakował (jeden potwierdzony incydent), a straty sił powietrznych rosji to efekt „nerwowych palców” wagnerowskich operatorów systemów OPL. „Broń u nogi” musiała być elementem planu i miała prigożynowi ułatwić wymuszenie dymisji siergieja szojgu i gen. walerija gierasimowa, prawdopodobnie uruchomić mechanizm głębszej kadrowej zmiany. Czy uruchomiła? W poniedziałek szojgu i gierasimow nadal zajmują swoje stołki, ale czy to oznacza, że zamachowcy przegrali? Może na wyniki ich zwycięstwa trzeba poczekać, a może rzeczywiście im się nie powiodło. Co wcale nie byłoby złą wiadomością. Oto bowiem siłami zbrojnymi rosji nadal rządzą niekompetentni ludzie. Zaś wsparcie dla rebelii, choć nienachalne, ma konkretne nazwiska. Łatwo ustalić, kto nie podjął decyzji, kto postanowił się przyglądać, kazał swoim ludziom „stać z bronią u nogi”. Tymczasem historycznie patrząc, nic tak skutecznie nie osłabiało rosyjskiej armii jak mściwe czystki…

—–

Osoby, które chciałyby czynić to regularnie, zapraszam na moje konto na Patronite:

- wystarczy kliknąć TUTAJ -

Korzystając z okazji chciałbym podziękować swoim najszczodrzejszym Patronom: Andrzejowi Kardasiowi, Jakubowi Wojtakajtisowi, Magdalenie Kaczmarek, Arkadiuszowi Halickiemu, Piotrowi Maćkowiakowi, Bartoszowi Wojciechowskiemu, Maciejowi Szulcowi, Przemkowi Piotrowskiemu i Michałowi Strzelcowi. A także: Patrycji Złotockiej, Michałowi Wielickiemu, Monice Rani, Jarosławowi Grabowskiemu, Piotrowi Pszczółkowskiemu, Bożenie Bolechale, Jakubowi Dziegińskiemu, Radosławowi Dębcowi, Aleksandrowi Stępieniowi, Joannie Siarze, Szymonowi Jończykowi, Annie Sierańskiej, Tomaszowi Sosnowskiemu, Mateuszowi Jasinie, Remiemu Schleicherowi, Grzegorzowi Dąbrowskiemu, Arturowi Żakowi, Bernardowi Afeltowiczowi, Justynie Miodowskiej, Mateuszowi Borysewiczowi i Marcinowi Pędziorowi.

Podziękowania należą się również najhojniejszym „Kawoszom” z ostatniego tygodnia: Czytelnikowi Piotrowi, Katarzynie Byłów, Adzie Bogackiej, Piotrowi Dopierale oraz Czytelnikowi Maciejowi.

Szanowni, to dzięki Wam – i licznemu gronu innych Donatorów – powstają moje materiały!

Nz. prigożyn w zajętym przez wagnerowców dowództwie południowego okręgu wojskowego, mieszczącym się w Rostowie nad Donem. Towarzyszą mu (od lewej) gen. junis jewkurow, wiceminister obrony narodowej i gen. władmir aleksiejew, zastępca szefa wywiadu wojskowego. Ot, miła pogawędka przy okazji puczu…/fot. grupa Wagnera

Bieda-parada

Nie dalej jak w piątek rosyjskie media opublikowały reportaż z wizyty ministra obrony w jednostkach Południowego Okręgu Wojskowego. Inspekcji poddano bazy przechowywania i warsztaty naprawcze, pracujące na rzecz sił ekspedycyjnych w Ukrainie. W takich okolicznościach mogliśmy zobaczyć siergieja szojgu, spacerującego wzdłuż rzędów nowoczesnych czołgów T-90 Proryw i zmodernizowanych T-72. Były też równie liczne T-62, co jest znamienne, dotąd bowiem rosyjska propaganda wstydliwie ukrywała fakt sięgania po wiekowe rodzaje broni. Inna sprawa, że „sześćdziesiątki dwójki” z omawianego reportażu były po modyfikacjach, no i zostały odmalowane – wyglądały więc lepiej niż „szrotowe” egzemplarze widziane dotąd na froncie czy zdobyte przez Ukraińców. Możliwe też, że ruskim przesunął się „próg obciachu” – w końcu na wojnę zaczęli wysyłać już maszyny oznaczone jako T-54/55, o dekadę starsze od T-62. Tak czy inaczej, sprzętu było sporo. „(…) setki czołgów i pojazdów przekazanych przez przemysł czeka już na poligonach przed skierowaniem do jednostek frontowych” – komentował mój ulubiony prorosyjski aktywista medialny.

Zostawmy na chwilę szojgu i przygraniczne bazy. Dziś w Moskwie odbyła się parada z okazji dnia zwycięstwa. To najważniejsze wydarzenie w putinowskiej rosji, które od niemal dwóch dekad realizowało istotną funkcję propagandową. Służyło prężeniu muskułów, pokazaniu, jak wielki, jak nowoczesny i jak zróżnicowany jest arsenał armii rosyjskiej. Pompowanie wielkoruskiego balonika trwało do zeszłego roku, w tym obejrzeliśmy żałosny spektakl, przywodzący do wniosku, że Kremlowi z dawnej potęgi została już tylko broń atomowa. W paradzie wziął udział jeden (dosłownie) czołg – muzealny T-34, do tego pojawiło się trochę wozów opancerzonych, kilkanaście samochodów, kilka zestawów OPL i trzy wyrzutnie rakiet międzykontynentalnych Jars. O tych ostatnich – będących częścią sił strategicznych federacji – narrator komentujący paradę mówił wyjątkowo dużo. Jakby chciał przypomnieć światu, że „my, rosja, mamy atomówki”. Co z nowoczesnymi czy choćby nowymi czołgami? Co z artylerią (ta samobieżna zawsze miała silną reprezentację na Placu Czerwonym)? Co z lotnictwem; przelot samolotów i śmigłowców był dotąd najbardziej efektowną częścią defilady. Nie odbył się już w zeszłym roku, wtedy – jak twierdziła rosyjska propaganda – z powodu trudnych warunków atmosferycznych. Dziś tymczasem pogoda nad Moskwą była idealna… I wreszcie – co z jednostkami liniowymi, których żołnierze w minionych latach dumnie kroczyli wzdłuż murów Kremla? Na zakończonej przed kilkoma godzinami paradzie ich miejsce zajęli uczniowie szkół oficerskich oraz rozbudowana nad miarę wojskowa orkiestra.

„Gdzie się podziała druga armia świata?” – pytają media. Oczywiście, najprostsza odpowiedź zakłada, że „wtoraja armija” przepadła w Ukrainie. I nie chodzi tylko o 220 tys. zabitych i rannych; te straty udało się już załatać mobilizacją. Ale jeśli weźmiemy pod uwagę, że front absorbuje 90 proc. rosyjskich wojsk lądowych, nieobecność na paradzie żołnierzy z jednostek bojowych nie powinna dziwić. Fakt, że rosjanie realnie utracili około setki samolotów, czyli mniej niż 10 proc. całości posiadanych sił powietrznych, wcale nie świadczy o dobrej kondycji lotnictwa. Spadło bowiem wiele najwartościowszych maszyn, jeszcze więcej – z uwagi na jakość wykonania – w przyśpieszonym tempie się zużyło. Przede wszystkim jednak wojna obnażyła, jak krótką kołderką dysponują wojska lotnicze federacji, dla których utrata kilkudziesięciu najbardziej doświadczonych pilotów oznacza poważne utrudnienia. Mówiąc wprost, dziś nad Moskwą nie bardzo było komu latać. W tym kontekście warto wspomnieć o wymianie jeńców, do jakiej doszło przed kilkoma dniami. W zamian za trzech oficerów lotnictwa – pojmanych przez Ukraińców na początku wojny – Moskwa oddała Kijowowi 45 żołnierzy ZSU, z których część to znienawidzeni przez moskali azowcy; taką wartość mają dla rosjan doświadczeni dowódcy-piloci. Zasadniczo nic w tym dziwnego, póki nie przypomnimy sobie, że rosja niespecjalnie przejmuje się losem swoich jeńców.

Zakładając, że wizualnie potwierdzone straty to mniej więcej dwie trzecie realnie poniesionych, rosja utraciła dotąd ponad 2,5 tys. czołgów. Przed lutym 2022 roku miała ich w linii nieco ponad 3 tys., mówimy zatem o pancernym pogromie, który mógłby usprawiedliwić dzisiejszą nieobecność kolosów na gąsienicach. Tyle że istotną część tych strat udało się zrekompensować – częściowo produkcją, przede wszystkim zaś wyciąganiem maszyn z głębokich zapasów. Czołgi ze wspomnianego na wstępie reportażu nie wyglądały na atrapy, sam film (i wypuszczone przy okazji zdjęcia) rzeczywiście powstały przed kilkoma dniami. Skoro zatem tanków jest tak dużo, dlaczego zarazem jest ich za mało (za mało, by posłać kilkadziesiąt sztuk do Moskwy)?

Zwolennicy narracji „rosja wam jeszcze pokaże” twierdzą, że dzisiejsza bieda-parada to maskirówka, która ma przekonać wrogów o słabości armii federacji. Ta tymczasem przygotowuje się do zaskakującego uderzenia, które rozniesie ukraiński front. Brzmi to nawet logicznie, ale musiałoby oznaczać, że rosjanie przestali być rosjanami. Że nagle osiągnęli poziom dyskrecji, który pozwala im na działanie z dala od oczu i uszu zachodnich służb i ukraińskiego wywiadu. Sojusznicze agencje do tej pory reagowały z wyprzedzeniem, zawczasu informując o rosyjskich zamiarach. Tak było z samą inwazją, tak było z konkretnymi operacjami już po rozpoczęciu pełnoskalowej agresji. Obecnie żadna ze służb nie podnosi tak dramatycznych alertów.

Wszystko bowiem wskazuje na bardziej prozaiczny powód „słabego machania szabelką”. Moskwa owszem, ma jeszcze czym zrobić krzywdę, ale trzyma te siły „na teatrze” bądź – jak w przypadku wizytowanych przez szojgu jednostek – w pobliżu strefy działań. Czekają one na ukraińskie uderzenie, by możliwie najszybciej próbować mu przeciwdziałać. Czy na te siły składają się „setki Prorywów i zmodernizowanych T-72”? Szczerze wątpię. Przy takim bogactwie udałoby się delegować nieznaczną część wozów do Moskwy, gdzie stawką była „twarz rosyjskiej armii”. Nie delegowano, co może oznaczać, że mamy do czynienia ze zwycięstwem pragmatyzmu (prymatem porządku taktycznego nad propagandowym), co dobrze pokazuje, w jak trudnej sytuacji jest obecnie rosyjska armia. Czas „walenia ściemy” się skończył, nastał czas, w którym wszystkie dostępne zasoby winny iść na realne działania.

Niezależnie od tego, ile tych zasobów zebrali, oby im zabrakło – czego szczerze rosjanom życzę z okazji dnia pabiedy.

—–

Zbieranie informacji i ich opracowywanie to pełnowymiarowa praca. Będę zobowiązany, jeśli mnie w tym wesprzecie. Tych, którzy wybierają opcję „sporadycznie/jednorazowo”, zachęcam do wykorzystywania mechanizmu buycoffee.to.

Osoby, które chciałyby czynić to regularnie, zapraszam na moje konto na Patronite:

- wystarczy kliknąć TUTAJ -

Nz. Rosyjskie T-90 z jednostki wizytowanej przez ministra szojgu/fot. MO FR